1.Ժխտական ապ, դժ, տ, ածանցներով կազմի՛ր տրված բառերի հոմանիշները:
Անգույն, անբախտ, անգետ, անշնորհք, անարդյունք, անօրեն, անձև:

Անգույն-դժգույն

անբախտ-դժբախտ
անգետ-տգետ
անշնորհք-ապաշնորհ
անարդյունք-ապարդյուն
անօրեն-ապօրինի
անձև-տձև

2.Առանձնացրո՛ւ այն բառերը, որոնք ժխտական նախածանց ունեն:
Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անիվ, անսիրտ, անահ, անուշ, անմահ, անուն, դժոխք, դժգոհ,
դժբախտ, դժնի, դժկամ, ապագա, ապարդյուն, ապերախտ, ապուր, ապաշնորհ, ապուշ,
ապտակ, տարի, տկար, տհաճ, տպել, տգեղ, տխուր, չամիչ, չտես, չկամ, չարիք:

Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անսիրտ, անահ, անմահ, դժգոհ, դժբախտ,  դժկամ, ապարդյուն, ապերախտ, ապաշնորհ, տկար, տհաճ, տգեղ, չտես, չկամ:

3.Գործողության անունը դարձրո՛ւ այդ գործողության հետ կապված առարկայի անուն:
Գրի՛ր գործածված ածանցները:

Քերել, գրել, կապել, քամել, թակել, ըմպել, բացել, գործել, խաղալ, ուտել, խմել, հագնել, ձգել,
փակել, խթանել, փաթաթել, ճոճել, գանձել, զսպել, ջնջել, ծածկել, կապել, օրորել:
Քերիչ, գրիչ, կապիչ, քամիչ, թակիչ, ըմպելիք, բացիչ, գործիչ, ուտելիք, խմելիք, հագուստ, ձգան, փական, խթանիչ, փաթաթիչ, ճոճանակ, գանձիչ, ջնջոց, ծածկոց, կապիչ, օրորոց։

4.Ընդգծված բառակապակցությունները մեկական բառերով փոխարինի՛ր:
Վանա լճի մոտ շրջանում ընկած Ռշտունյաց լեռները հայտնի էին պղնձի, կապարի,
երկաթի հանքավայրերով, որոնք բազմաթիվ անգամներ հիշատակվել են հայկական
ձեռագրերում: Բրոնզի ու երկաթի դարերաշրջանից սկսած՝ հայկական
լեռնաշխարհում արդյունահանվում ու ձուլվում էին տարբեր մետաղներ, որը պատճառ
էր դառնում, որ հանվող նյութերի անունները դառնային տեղանուններ:
Հետագայում հնէաբանները ու երկրաբանները այդ անվանումների միջոցով հայտնաբերում էին լեռներում գտնվող լքված փորատեղեր ու մետաղաձուլարաններ:

1.Յուրաքանչյուր բառաշարքում ընդգծել 5 պարզ ածական.
ա. մանր, ալեկոծ, կույր, աղվես, աներ, կլոր, անգործ, կարճլիկ, կաղ, տկլոր
բ. երջանիկ, համերաշխ, քաջ, անայլայլ, անուրջ, խաղաղ, երկար, կարճ, անարգ, անվախ
գ. ուրախ, գաթա, խրոխտ, բոլոր, նեղ, հաստ, դաշտ, նոսր, զորեղ, ճահճապատ
դ. աշխույժ, գավաթ, գմբեթ, կայտառ, դրոշ, մեղմ, լուրջ, ծանր, ուժեղ, դիտմամբ

2.Յուրաքանչյուր բառաշարքում ընդգծել 5 բարդ ածական.
ա. կավաշեն, խորապես, լիտրանոց, բրոնզաձույլ, սևաթույր, հանդարտ, մեծաշնորհ, թափուր, քաջարի, ճերմակ
բ. ուղղակի, ճերմակահեր, հեռահար, հավասար, ոսկեդեղին, նշաձև, կիսաբաց, դժբախտ, երիտասարդական
գ. մոխրագույն, շեղակի, արագընթաց, ծիծաղաշարժ, առհավետ, սրաքիթ, գանգրահեր, հավերժ, պատրաստ:

3. Յուրաքանչյուր բառաrշարքում ընդգծել 5 ածանցավոր ածական.
ա. բրդյա, քնքուշ, սովորական, դժվար, տգետ, ողորկ, հունիսյան, գունեղ, քաղցր, օտար
բ. հսկայական, նիհար, ամենամեծ, վստահ, դժգոհ, հարմար, անկիրթ, բարի, գեղեցիկ, լիուլի
գ. կապտավուն, մթին, պակաս, լավատես, դժբախտ, կապույտ, անվախ, կոպիտ, զորավոր, վարար
դ. ամենապայծառ, հոսուն, ուրախ, սիրելի, ծարավ, հզորագույն, պղտոր, վճիտ, գունատ, գիտակից

4.Կապակցության իմաստն արտահայտիր ածականով.
կանաչով զարդարված- կանաչազարդ
մանրէներ սպանող-մանրէասպան
մշուշով պատված-մշուշապատ
անուշ բուրող-անուշաբույր
տխուր դեմքով-տխրադեմ
միրգ տվող-մրգատու
նոր տնկած-նորատունկ
շահույթ բերող-շահուտաբերր
կարմիր մազերով-կարմրամազ
շնորհներ չունեցող-ապաշնորհ,շնորհազուրկ
պողպատից ձուլված-պողպատաձույլ

1. Գտի’ր 2a+(ab-bc)-4  տառային արտահայտության արժեքը, եթե a=10, b= 5 և c=4

29+(ab-bc)-4=2.10+(10.5-5.4)-4=20+(50-20)-4=20+30-4=46

2.Հետևյալ մեծություններից, որ երկու մեծություններն են կոչվում ուղիղ համեմատական
1. Ճանապարհ և ժամանակ
2․ Ճանապարհ և արագություն
3․ Քառակուսու կողմ և պարագիծ
4․ ապրանքի գին և քանակ

3.Որքան է 536-ի 100 % — ը։

536.100%/100=536

4.Զբոսաշրջիկը անցել է ամբողջ ճանապարհի 1/4 մասը։ Ճանապարհի քանի տոկոսն է նա անցել։

100.1/4=100/4=25%

5.Գտի’ր այն թիվը, որի 30 %-ը հավասար է 600-ի։

600:30/100=600.100:30=2000

6.Մի թիվը 5 անգամ մեծ է մյուսից։ Գտի’ր այդ թվերը, եթե այդ թվերի գումարը հավասար է 60- ի։

X+SX=60

6X=60

X=60:6

X=10

5.10=50։

Պատ․՝ I թիվ 10

II թիվ 50

1. 50-ը 100-ի քանի տոկոսն է։

50․100/100=50%

7.Ընտրիր ճիշտ պատասխանը`

1․ Կոորդինատային առանցքը կամ թվային ուղիղը կազմված է սկզբնակետից, որը 1 թիվն է, 1-ից աջ գտնվում են դրական թվերը, իսկ 1-ից ձախ բացասական թվերը։

2․ Կոորդինատային առանցքը կամ թվային ուղիղը կազմված է սկզբնակետից, որը 0 թիվն է, 0-ից աջ գտնվում են դրական թվերը, իսկ 0-ից ձախ բացասական թվերը։
3․ Կոորդինատային առանցքը կամ թվային ուղիղը կազմված է սկզբնակետից, որը 0 թիվն է, 0-ից ձախ գտնվում են դրական թվերը, իսկ 0-ից աջ բացասական թվերը։
4․ Կոորդինատային առանցքը կամ թվային ուղիղը կազմված է վերջնակետից, որը 0 թիվն է, 0-ից ձախ գտնվում են դրական թվերը, իսկ 0-ից աջ բացասական թվերը։

8.Հաշվիր |-50|+|-4-(-12)|•(-10)  արտահայտության արժեքը

|-50|+|-4-(-12)|.(-10)=50+4+12.(-10)=54+(-120)=-66

9.Հաշվի’ր`

1. I, II.  2. II, III.   3. I, IV.    4. III,  IV

Նա վեր թռավ քնից միանգամից: Ժամը չորսն էր. դա այն պահն էր, երբ հայրը միշտ արթնացնում էր իրեն`միասին կթելու կովերը: Զարմանալիորեն պահել էր իր մանկության օրերի սովորությունը: Հիսուն տարի անց, երբ հայրն արդեն երեսուն տարի էր չկար, արթնանում էր ճիշտ ժամը չորսին: Նա թեև վարժվել էր շուռումուռ գալուց հետո քնել նորից, բայց այդ օրը Ս. Ծնունդ լինելով՝ աչքին քուն չէր գալիս:

Ի՞նչն էր նրան դրդում արթուն մնալ այդ գիշեր. մտքով ետ գնաց ժամանակի խորքը, մի երևույթ, որն հաճախ էր կրկնվում նորերս: Տասնհինգ տարեկան էր ու դեռևս ապրում էր հոր ագարակում: Սիրում էր հորը, թեև դա չէր ընկալել մինչև Ս. Ծնունդին քանի օր մնացած մի գիշեր, երբ ակամայից ունկնդիր եղավ հոր խոսքերին՝ ուղղված մորը.

– Մերի, չեմ սիրում Ռոբին արթնացնել առավոտը շուտ: Տղան աճում է արագ, պետք ունի քնի ու հանգստի: Պիտի տեսնես, թե որքան խորն է քնում: Երանի կարողանայի գործն անձամբ տնօրինել:

– Ադամ, դու հո չես կարող մենակ ամեն բան անել,- լսեց մոր զրնգուն ձայնը,- հետո, նա արդեն երեխա չէ, ժամանակն է, որ օգնի քեզ:

– Հա,- պատասխանեց հայրը դանդաղելով,- բայց նրան արթնացնելուց նեղվում եմ:

Այս խոսքերը լսելիս, մի ներքին ձայն հուշեց նրան, որ հայրը սիրում է իրեն: Ելնելով հարազատության զգացումից, նա երբևէ չէր մտածել այդ ուղղությամբ: Ոչ հայրը, ոչ էլ մայրը չէին արտահայտում իրենց սերը երեխաների նկատմամբ: Այդպիսի նրբությունների ժամանակ չկար, ագարակի աշխատանքը կլանում էր նրանց ուշքն ու միտքը:

Հիմա, երբ գիտեր՝ հայրը սիրում է իրեն, առավոտյան այլևս չպիտի ժամանակ կորցներ կամ ստիպեր հորը կրկին արթնացնելու իրեն: Այդ օրվանից, նա վեր էր կենում, կույրի պես խարխափելով՝ հագնվում. աչքերը փակվում էին, բայց, այնուամենայնիվ, վեր էր կենում:

Եվ, տասնհինգ տարեկան հասակում, երբ Ս. Ծնունդին նախորդող օրվա երեկոյան պառկեց քնելու, սկսեց մտածել վաղվա տոնական օրվա մասին: Չունևոր լինելով՝ նրանց ողջ ուրախությունը իրենց ձեռքով բուծած հնդկահավն ու մոր պատրաստած աղած մսով կարկանդակն էր: Քույրերը ձեռագործ նվերներ էին պատրաստում, իսկ հայրն ու մայրը գնում էին պետքական իրեր. գուցե, ոչ միայն գործի հագուստ, այլ երբեմն՝ նաև գրքեր: Ինքն էլ տնտեսում և յուրաքանչյուրի համար գնում էր նման բաներ: Իսկ այս անգամ ցանկանում էր հոր համար ավելի մեծ նվեր անել: Տաս-սենտանոց իրերի խանութից արդեն գնել էր մի փողկապ և մինչև անկողին մտնելը դա համարում էր բավական հարմար մի նվեր:

-Հայրի’կ,- հարցրել էր մի անգամ, երբ փոքր էր,- ի՞նչ է մսուրը:

-Դա հենց գոմն է,- պատասխանել էր հայրը,- ինչպիսին մերն է:

Ուրեմն Քրիստոսը ծնվել էր գոմում, և գոմ էին եկել մոգերը…

Մտքերը նրան հանգիստ չէին տալիս: Իսկ ինչո՞ւ ինքն էլ, հենց գոմում, անակնկալ չմատուցի հորը՝ նվերի անվան տակ: Նա կարող է արթնանալ ժամը չորսից շուտ, ծածուկ գնալ գոմ ու սկսել կիթը: Ամեն ինչ կանի մենակ, կկթի, կմաքրի, և երբ հայրը գնա աշխատելու կտեսնի եղածն ու կանրադառնա, թե ում ձեռքի գործն է: Հայացքն հառած աստղերին, նա մտքում ծիծաղեց յուրովի: Այդպես էլ կանի՝ անաղմուկ:

Երևի թե քսան անգամ բացեց աչքերը, վառեց լուցկին ու նայեց իր հնացած ժամացույցին՝ կես գիշեր, մեկն անց կես, երկու: Վերջապես քառորդ ժամ մնացած երեքին՝ վեր կացավ ու հագնվեց: Անձայն ցած իջավ փայտե սան-դուղքներով ու կամացուկ դուրս սպրդեց տնից: Կովերն նայում էին իրեն քնատ ու զարմացած աչքերով: Նրանց համար էլ, դեռ շուտ էր:

Ինքը երբեք մենակ չէր կթել կովերին, սակայն դա այնքան էլ խրթին չէր թվում հիմա, որովհետև անվերջ մտածում էր հորը անանկնկալ մատուցելու մասին: Ամեն օրվա պես, հայրը կարթնացնի իրեն և, մինչև ինքը շորերը հագնի, կգնա գոմ նախապատրաստելու աշխատանքը՝ կբացի դուռն ու կմոտենա վերցնելու երկու դատարկ թիթեղե մեծ կաթնամանները: Բայց դրանք արդեն լցված կլինեն կաթով ու դրված կաթնատանը:

– Էս ի՞նչ է, գրողը տանի,- կբացականչի հայրը զարմացած:

Նա ժպտաց ու շարունակեց կթել եռանդով. կաթը երկու շիթառատ հոսքով լցվում էր դույլի մեջ փրփրալից ու բուրումնավետ:

Կթելու նախկին դժվար գործողությունը կատարվում էր շատ ավելի դյուրին: Դա, այժմ, իր մեջ պարունակում էր ավելի մեծ խորհուրդ. դա նվեր էր իրեն սիրող հոր համար: Չհասկացավ, թե ինչպես ավարտեց աշխատանքը: Երկու կաթի ամանները լցված էին բերնեբերան: Խնամքով ծածկեց ամանները, փակեց կաթնատան դուռն ու չմոռացավ գցել սողնակը:

Վերադառնալով իր սենյակը, նա հազիվ հասցրեց մթության մեջ հանվել ու նետվել անկողնու մեջ. արդեն լսվում էր հոր վեր կենալու աղմուկը: Վերմակը քաշեց գլխին, որպեսզի խլացնի իր արագ շնչառության ձայնը: Դուռը բացվեց.

– Ռոբ,- կանչեց հայրը,- ստիպված ենք վեր կենալ, որդիս, նույնիսկ Ս. Ծնունդի օրը:

– Շատ լավ,- ասաց ինքը քնկոտ:

Դուռը փակվեց: Պառկած ծիծաղում էր ինքն իրեն. մի քանի րոպեից հայրը կիմանար ամեն բան: Սիրտը հուզմունքից պատրաստ էր դուրս թռչել մարմնից: Րոպեներն անցնում էին դանդաղ՝ տաս, տասնհինգ, չգիտեր ինչքան, երբ լսվեց հոր քայլերի ձայնը: Դուռը բացվեց. ինքը դեռ պառկած էր:

– Ռո’բ…

– Այո, հայրի’կ…

Հայրը ծիծաղում էր տարօրինակ ծիծաղով.

– Լավ ես հիմարացրել ինձ, չէ՞,- հայրը մոտեցավ անկողնուն ու գորովալից քաշեց վերմակը:

– Դա Ս. Ծնունդի առթիվ էր, հայրիկ:

Մթության մեջ, գտավ հորն ու սեղմեց գրկին: Զգաց, թե ինչպես հոր բազուկները փաթաթվում են իր մեջքին: Նրանք չէին տեսնում իրար դեմքերը:

– Շնորհակալ եմ, տղաս, դեռ ռչ ոք նման լավ գործ չէր կատարել…

– Օ՜, հայրիկ, ուզում եմ իմանաս, որ ես լավ տղա եմ… Նա խոսք չէր գտնում արտահայտելու իր բուռն զգացումները:

Կրկին վեր կացավ անկողնուց ու հագնվեց: Հետո երկուսով գնացին բերելու տոնածառը: Ա՜խ, ինչպիսի Ս. Ծնունդ… Քիչ էր մնացել, բերկրանքից ու հպարտությունից սիրտը նորից դուրս թռչեր, երբ հայրը մորն ու երեխաներին նկարագրեց Ռոբի արածը.

– Սա երբևէ ստացած Ս. Ծնունդի իմ ամենամեծ նվերն է,- ասաց հայրը հուզված,- ես դա կհիշեմ, տղա’ս, ամեն Ս. Ծնունդի առավոտյան, քանի դեռ կամ:

Նրանք դա մտաբերում էին միասին, մինչև հոր մահը: Հիմա իր մենության մեջ հիշում էր, թե ինչպես Ս. Ծնունդի այդ օրհնյալ լուսաբացին, ինքը մենակ, կովերի հետ գոմում, իր նվերն էր պատրաստում ճշմարիտ սիրո համար:

Իսկ այս առավոտյան, նա ցանկանում էր մի կարտ գրել կնոջը և նշել, թե ինչքան շատ է սիրում նրան: Չէր հիշում վերջին անգամ երբ էր խոստովանել իր սերը, թեև սիրում էր նրան այնքան առանձնահատուկ և զորեղ, որ դա չէր զգացել նույնիսկ երիտասարդ օրերին: Կինն էլ իրեն էր սիրում, և ինքը երջանիկ էր դրանով: Կյանքի ամենամեծ հաճույքը սիրելու ունակությունն է: Իսկ սերը դեռ վառ էր իր հոգում ու սրտում:

Նա համոզված էր՝ սիրո զգացմունքն իր մեջ պահպանվել էր շնորհիվ այն բանի, որ տարիներ առաջ ընկալել էր հոր սերն իր նկատմամբ: Այդպէս է՝ սերն է ծնունդ տալիս սիրույն: Նա կարող էր նվեր տալ նորից ու նորից: Այս առավոտ, Ս. Ծնունդի այս բարեբաստիկ լուսաբացին, նույնը կանի իր պաշտելի կնոջ համար: Դա կլինի նամակի ձևով, որպեսզի կարդացվի ու մնա հավիտյան… Նա մոտեցավ գրասեղանին ու սկսեց իր սիրո նամակը ուղղված կնոջը.

«Իմ թանկագին սեր…»:

Հեղինակ՝ Փիրըլ Ս. Բաք

Առաջադրանքներ

1․ Դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։

Անծանոթ բառ չկա։

2․ Պատմվածքից դո՛ւրս գրիր ամենակարևոր հատվածը։

Այս խոսքերը լսելիս, մի ներքին ձայն հուշեց նրան, որ հայրը սիրում է իրեն: Ելնելով հարազատության զգացումից, նա երբևէ չէր մտածել այդ ուղղությամբ: Ոչ հայրը, ոչ էլ մայրը չէին արտահայտում իրենց սերը երեխաների նկատմամբ: Այդպիսի նրբությունների ժամանակ չկար, ագարակի աշխատանքը կլանում էր նրանց ուշքն ու միտքը:

Հիմա, երբ գիտեր՝ հայրը սիրում է իրեն, առավոտյան այլևս չպիտի ժամանակ կորցներ կամ ստիպեր հորը կրկին արթնացնելու իրեն: Այդ օրվանից, նա վեր էր կենում, կույրի պես խարխափելով՝ հագնվում. աչքերը փակվում էին, բայց, այնուամենայնիվ, վեր էր կենում:

3․ Ո՞րն է ստեղծագործության գլխավոր ասելիքը։

4․ Շարադրի՛ր մտքերդ նվեր տալու, նվիրելու կարևորության մասին։

Նվերը ինչ-որ մեկի նկատմամբ մեր սերն արտահայտելու միջոց է։ Բոլորս էլ ցանկանում ենք  մեր զգացմունքները, հույզերը, երախտագիտությունը հայտնել  հարազատներին ու ընկերներին։ Դա  կլինի նամակի տեսքով, գործով,  շնորհակալական խոսքով, համբույրի տեսքով, թե առարկայական նվերի տեսքով ամենևին   էլ կարևոր չէ։ Կարևորն այն է, որ մենք ժամանակ չ կորցնենք, մեր սերն արտահայտել ոչ միայն խոսքով, այլ և գործով։

5․ Ստեղծագործական աշխատանք՝ «Մի նվերի պատմություն»․․․

Ամանորին բոլորը երազում են նվերներ ստանալ; Յուրաքանչյուրը ունի իր երազած նվերը։ Ես էլ,մի ամանորի  բոլորի նման, երբ  որ վառվեցին  տոնական լույսերը ,իմ մտքում մի երազանք պահեցի։ Այդ երազանքը բոլորինն էր լինելու,դրա մասին երազում էն բոլորը, և ես որոշեցի ամանորի գիշերը բարձրաձայնել այն։ Միգուցե  Ձմեռ  պապիկը իր կախարդական փայտիկի մի հարվածով իմ երկիրը՝ Հայաստանը դարձներ հզոր ու անկախ։

1Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով տրված դարձվածային միավորները։

Վարդագույն ակնոցով նայել, ջրից չոր դուրս գալ, համբերության բաժակը լցվել, ձեռք մեկնել, քաղցր աչքով նայել։

Ալիսան աշխարհին նայում էր վարդագույն ակնոցներով։
Գուրգենը ջրից չոր դուս եկավ և նրան հաջողվեց փախչել։
Հայրիկի համբերության բաժակը լցվեց․ նա բարկացավ շունիկի վրա։
ես նրան ձեռք մեկնեցի; և օգնեցի անցնել փողոցը։
Տատիկը քաղցր աչքերով էր նայում թոռնիկին որոովհետև շատ էր սիրում նրան։

2.Փակագծերում տրված բառերից ընդգծի՛ր տվյալ նախադասությանը համապատասխանողը։

1. Քաղաքապետարանը վերջերս մի որոշում է ընդունել, (ըստ որում, ըստ որի) ՝ բոլոր բնակարաններում պետք է ջրչափներ տեղադրվեն։
2. Տեսնում ես՝ մենք մի մեքենայում չենք տեղավորվում, երեխան թող գա (քո, քեզ) հետ։
3. (Հանձին, հանձինս) պարոն Կարապեյանի՝ մեր դպրոցն ունի բանիմաց, կրթական գործը լավ պատկերացնող , բարձր նկարագրի տեր տնօրեն։
4. Համալսարանի ուսանողները հարգում են նրան՝ որպես լավագույն ( դասախոս, դասախոսի)։
5. Ի տարբերություն խաղի մյուս (մասնակիցների, մասնակիցներից)՝ դարպասապահը աչքի ընկավ իր գեղեցիկ խաղով։

3.Յուրաքանչյուր բառի սկզբին, ապա՝ վերջին կցիր մեկական հնչյուն և ստացիր երկու նոր բառ.

Մուր-ամուր, վազ-ավազ, տար-ոտար, ական-ականջ, շուն-աշուն, այր-ծայր, ավար-ձավար:

4.Նախադասություններում տեղադրի՛ր տրված հոմանիշ բառերից մեկը:

Ա. Փչեց մեղմ /քամի, փոթորիկ/, և ծառերն օրորվեցին:

փչեց մեղմ քամի և ծառերն օրորվեցին։

Բոժոժավոր օձերը պոչի /կատարին, ծայրին/ ունեն զնգացող բոժոժներ:

բոժոժավոր օձերը պոչի ծայրին ունեն զնգացող բոժոժներ

Քնած առյուծի վրայով մի մուկ  /սլացավ, վազեց/:

քնած առյուծի վրայով մի  մուկ վազեց։

Տիգրան Պետրոսյանի /հակառակորդ, թշնամի/ տաղանդավոր շախմատիստ էր:

Տիգրան Պետրոսյանի հակառակորդը տաղանդավոր շախմատիստ էր։

5.Նախադասություններն առանձնացրու՛ վերջակետով:

Մրջյունը մի ժամանակ մարդ էր և զբաղվում էր հացահատիկ մշակելով։ Նա չբավարարվեց իր աշխատանքի պտուղներով և գողություն արեց։ Աստված նրան միջատ դարձրեց, բայց նա իր բնույթը չփոխեց:

6.Դասավորի՛ր նախադասություններն ըստ մտքի հաջորդականության:

1․Մի անգամ բակի շնիկներից մեկն իր ծանոթ շնիկին տեսնում է պատուհանի փափուկ բարձին նստած:

2․Ծանոթ շնիկն ասում է, որ ինքը ման է գալիս հետևի երկու թաթիկների վրա:

3․Նա լացակումած հարցնում է, թե ինչպես է հասել այդպիսի բախտի, երբ ինքն ամեն օր սոված է:

7.Գտնե՛լ ածականները և դրանցով կազմել նախադասություններ:
Աղոտ, դերձակ, դժվարին, հոգատար, մանրահատակ, կավ, հաճարենի,
հյուսնություն, լսարան, հանգամանորեն, երկաթ, պողպատե, սնահավատ, դետալ,
գործունյա, բարեգութ, դաժան, ատլաս, չիթ, փայտե, կաղապար, շրջանակ, թղթե:

1․Նույն իսկ դժվարին իրավիճակում  նա մնաց բարեգութ և օգնեց մարդկանց։  2․Աստղիկը համոզվեց որ պետք է հեռում մնա դաժան մարդկանցից, քանի որ նրանք չեն կարող լինել հոգատար։

ա)-14.26=26․(-14)

բ) (-35).(-42)>(-42).(-25)

գ)3.78=78.3

դ)7.(-11)).(-6)=7.((-11).(-6))

ե)-8.(14.(-7))=(-8.14).(-7)

զ) (4.(-9)).(-3)=4.(-3).(-9)

է) ((-24)+(-38)).(-12)<((-24).(-12)+(-38).(-12)

ա)+12․-7=-84

-7.12=-84

բ) -24.(-132)=3168

-132.(-24) =3168

գ)36.485=17460

դ)a.-17=-17a

-17.a=-17a

ե)65.(-bc)=-65bc

-bc . 65=-65bc

 

ա)35.(-4)=(-4).35

35.(-4)=-136

(-4).35=-136

բ)(-7).29=29.(-7)

(-7).29=-203

29.(-7)=-203

գ) 63.23=23.60

63.23=1449

23.60=1449

դ) (14.(-5)).6 = 14.((-5).6)

(14.(-5)).6=-420

14.((-5).6)=-420

ե)((-13).(-6)).30 =(-13).((-6).30)

((-13).(-6)).30=2340

(-13).((-6).30)=2340

զ)  ((-15)+(-25)).(-12) <(-15) .(-12)+(-25).(-12)

((-15)+(-25)).(-12)=285

(-15) .(-12)+(-25).(-12)=480

է)  (17+(-18)).49  < 17.49+(-18).49

(17+(-18)).49=-49

17.49+(-18).49=-31

ա)14.(-23.(-33))

-23.(14.(-33))

-33.(14.(-23))

բ)4.(23.49)

23.(4.49)

49.(4.23)

գ)a.(12.(-25))

12.(a .(-25))

-25.(a.12)

դ)18.(c.(-b))

c.(18.(-b))

-b.(18.c)

Լուծում

ա) 1) 60+55=115կմ/ժ

2)2.115=230կմ

բ)115.5=575կմ

գ) 115.t=115t

1. Առանձնացրու՛ անձնանիշ և իրանիշ  գոյականները:
Գունդ, գնդապետ, գնդացիր, Եգիպտոս, եգիպտացի, եգիպտացորեն, թիզ, թզուկ, ձիակառք, կառապան, վաճառատուն, վաճառական, ուղեվարձ, ուղևոր, վերելք, վիրաբույժ, հնդկացի, հնդկացորեն, հայ, Հայաստան, դերբայ, դերասան, հացաբույս, հացթուխ, խոհարար, խոհանոց, լրագիր, լրտես, հետախույզ, հետևանք:

Իրանիշ                                 անձնանիշ

Գունդ                                                                                  գնդապետ

գնդացիր                                                                             եգիպտացի

Եգիպտոս                                                                            թզուկ

եգիպտացորեն                                                                  կառապան

թիզ                                                                                              վաճառական

ձիակառք                                                                                   ուղևոր

վաճառատուն                                                                          վիրաբույժ

ուղեվարձ                                                                                      հնդկացի

վերելք                                                                                                հայ

հնդկացորեն                                                                                դերասան

Հայաստան                                                                                      հացթուխ

դերբայ                                                                                                  խոհարար

հացաբույս                                                                                          լրտես

խոհանոց                                                                                              հետախույզ

լրագիր

հետևանք

2. Առանձնացրու՛ թանձրացական և վերացական գոյականները:
Երամ, հույս, կասկած, պատիվ, վերարկու, ճաշակ, ճաշ, կարոտ, ծխախոտ, գութ, նախանձ, երաժիշտ, բնավորություն, քար, արձագանք, ծառ, հուշ, հուշարձան, վախ, նկար, բողոք, դասագիրք:

Թանձրացական   

երամ

վերարկու

ճաշ

ծխախոտ

երաժիշտ

քար

ծառ

հուշարձան

նկար

դասագիրք

Վերացական

հույս

կասկած

պատիվ

ճաշակ

կարոտ

գութ

նախանձ

բնավորություն

արձագանք

հուշ

վախ

բողոք

3.Որտեղ անհրաժեշտ է, գրի՛ր մեծատառով:

Անդրկովկաս, Ուկրաինայի Հանրապետություն, Վանա լիճ, Գերմանիայի Դաշնություն, խաղաղ Օվկիանոս, Միջերկրական ծով, Կովկասյան լեռնաշղթա, Ատլանտյան օվկիանոս, Բալթիկ ծով, Գեղամա լեռներ, մայրաքաղաք Երևան, առյուծ Մհեր, Սասունցի Դավիթ, անբան Հուռի, պարզ լիճ, Կոտայքի մարզ, Արփա գետ, Պարույր Սևակ:

4.Ածանցների օգնությամբ հասարակ գոյականները դարձրու՛ անձնանուններ:
Լույս-Լուսիկ, լեռ-Լեռնուհի, գառ-Գառնիկ, թագ-Թագուհի, նազ-Նազելի, վարս-Վարսենի, վարդ-Վարդուհի, ցող-Ցողիկ, արծիվ-Արծվուհի, սաթ-Սաթենիկ, խաչ-Խաչիկ:
Օրինակ՝ լեռ-Լեռնիկ, Լեռնուհի:

5.Առաջին շարքի գոյականների հոմանիշները գտիր երկրորդ շարքում և գրի՛ր կողք կողքի:
ա. սարսափ-վախ, ավարտ, գրոհ, տանջանք, ծիծաղ, որոշում:
բ.  հարձակում, տառապանք, քրքիջ, ահ, վճիռ, վերջ:

ա. հոտ, բողոք, հռչակ, ցավ, վախ-սարսափ, զայրույթ:
բ.   համբավ, կսկիծ, ցասում, գանգատ, բույր, երկյուղ:

6.Յուրաքանչյուր շարքից վերցրու՛ մեկական գոյական և կազմի՛ր վեց բարդ գոյական:

ա. գիր, քաղաք, ծով, որս, լեռ, զարկ:
բ.  նկար, շղթա, սեղան, երակ, պետ, գող:

ա. մայր, պատկեր, ավազակ, ճակատ, գինի, պար:
բ.  սրահ, մարտ, գործ, խումբ, պետ, տուն:

7. Առաջին շարքի գոյականներից և երկրորդ շարքի վերջածանցներից հնարավոր բոլոր տարբերակներով կազմիր ածանցավոր գոյականներ:
ա. արհեստ, խմոր, թագ, գազան, հավաք, հեծանիվ, որս, զինվոր, դատ, ճանապարհ, բառ, ներկ, առևտուր, երշիկ, խորհուրդ:
բ.  -անոց, -ական, -արար,- որդ, -ավոր, -արան, -եղեն:

8.Տրված գոյականների հոլովված ձևերը դարձրու՛ ուղիղ:
Երկնքի, ծերունու, տան, քրոջ, տարվա, առվի, մարդու, խմբում, սրտից, մոր, ծաղկով, փծատենու, գարնան, կավճով, վծտից, մանկության, պատվով, տիրոջ, շարժման, ամուսնում թփի, արյան, հաշվից, աշնան, անկյան, կնոջից, քեռու, որդու, ձյան, ձկան, գրկից, աղավնու, գրքում շան:
Օրինակ՝ երկնքի-երկինք, ծերունու-ծերունի:

Սա եղել է մի քանի տարի առաջ։ Բոլորը պատրաստվում էին տոնել Սուրբ Ծնունդը, տոնածառ ու նվերներ  էին պատրաստում։ Եվ ես մենակ էի օտար երկրում, ոչ ընտանիք, ոչ ընկեր, և ինձ թվում էր, թե ես լքված ու  մոռացված եմ բոլոր մարդկանց կողմից: Շուրջս դատարկություն էր, ու սեր չկար՝ հեռավոր քաղաք, անծանոթ մարդիկ, քար սրտեր։ Եվ այսպես, հոգեվարքի ու հուսահատության մեջ ես հիշեցի հին նամակների մի կապոց, որը կարողացել էի  փրկել մեր սև օրերի բոլոր փորձություններով անցնելիս։ Ես այն հանեցի իմ ճամպրուկից  և նրա միջից գտա այս նամակը։
Դա իմ հանգուցյալ մոր նամակն էր՝ գրված 27 տարի առաջ: Ի՜նչ երջանկություն է, որ ես հիշեցի նամակի մասին:

«Ի ՛մ թանկագին զավակ, Նիկոլենկա. Դու ինձ բողոքում ես քո մենակությունից,  եթե դու  իմանայիր, թե որքան տխուր ու ցավալի են քո խոսքերն  ինձ համար։ Ի՜նչ ուրախությամբ կգայի քեզ համոզելու, որ դու մենակ չես և չես կարող մենակ լինել։ Բայց դու գիտես՝ ես չեմ կարող հեռանալ հայրիկից, նա շատ է տառապում, և ամեն րոպե կարող է ունենալ խնամքի կարիք: Իսկ դու պետք է  պատրաստվես  քննություններին և  համալսարանն ավարտես: Դե, թույլ տուր գոնե պատմեմ, թե ինչու ես երբեք միայնակություն  չեմ զգում։
Գիտե՞ս, արդյոք, որ  մարդը միայնակ է այն ժամանակ,  երբ ոչ մեկին չի սիրում, որովհետև սերը նման է թելի, որը մեզ կապում է սիրելի մարդու  հետ: Նույն ձևով էլ  մենք   ծաղկեփունջ ենք պատրաստում: Մարդիկ ծաղիկներ են, իսկ ծաղկեփնջի ծաղիկները միայնակ չեն կարող լինել: Եվ հենց ծաղիկը  ծաղկում է  և սկսում անուշ բուրել,, այգեպանը այն դնում է  ծաղկեփնջի մեջ::

Այդպես է լինում նաև մեզ՝ մարդկանց հետ: Ով սիրում է, նրա սիրտը ծաղկում է և անուշ բուրում,  նա նվիրում  է իր սերը ճիշտ այնպես, ինչպես ծաղիկը՝  իր բույրը: Այդ դեպքում  նա մենակ չէ, քանի որ իր սիրտը նրա հետ է, ում սիրում է, ում մասին մտածում է, հոգ  տանում, ուրախանում նրա ուրախությամբ և տառապում նրա տառապանքներից։ Նա նույնիսկ ժամանակ չի ունենում  միայնակ զգալու կամ  անգամ մտածելու,որ  ինքը միայնակ է, թե՞ ոչ։ Սիրո մեջ մարդը մոռանում է ինքն իրեն, նա ապրում է ուրիշների հետ, ապրում է ուրիշների մեջ: Եվ  երջանկությունը հենց սա  է:
Ես արդեն տեսնում եմ քո հարցում ունեցող  կապույտ աչքերը և լսում  քո հանգիստ առարկությունը, թե դա միայն երջանկության կեսն է, որ կատարյալ   երջանկությունը ոչ միայն սիրելու, այլև սիրված լինելու մեջ է: Բայց այստեղ մի փոքրիկ գաղտնիք կա, որը ես քո  ականջին կշշնջամ՝ ով իսկապես սիրում է, չի խնդրում և չի խնայում։ Չի կարելի անընդհատ հաշվել և հարցնել՝ ի՞նչ կբերի ինձ իմ սերը, ինձ սպասու՞մ է փոխադարձությունը, կամ գուցե ես ավելի շատ եմ սիրում, իսկ ինձ ավելի քիչ են սիրում, և արժե՞ արդյոք, որ ես հանձնվեմ այդ սիրուն… Այս ամենը  սխալ է և ավելորդ. այս ամենը նշանակում է, որ սեր դեռ չկա (չի ծնվել) կամ՝ այլևս չկա (մահացել է):
Այս  հարմարվելն ու կշռադատելը ընդհատում են սրտից բխող սիրո կենդանի ալիքները և կանգնեցնում սերը: Համեմատող և կշռադատող մարդը չի սիրում,  և նրա շուրջը ձևավորվում է դատարկություն՝ իր սիրտ չթափանցած ու չջերմացած  շողերով, և  մարդիկ  անմիջապես զգում են դա, և երբ զգում են, որ նրա շուրջը դատարկ է, սառը ու կոպիտ, երես են թեքում՝ նրանից ջերմություն չսպասելով։ Սա մարդուն ավելի անտարբեր է դարձնում, և ահա  նա դառնում է միայնակ, անտեսված և դժգոհ…
Ո ՛չ, սիրելիս, սերը պետք է ազատորեն հոսի սրտից, և կարիք չկա անհանգստանալ փոխադարձության համար: Պետք է մարդկանց արթնացնել քո սիրով, պետք է սիրել նրանց և դրանով  սիրելու կոչել։ Սիրելը կես երջանկություն չէ, այլ՝ լիակատար երջանկություն։ Պարզապես ընդունիր  դա, և քո շուրջը  հրաշքներ կծնվեն: Հանձնվիր սրտիդ հոսանքին, թող քո սերը ճախրի  ազատ, թող նրա ճառագայթները փայլեն ու ջերմանան բոլոր ուղղություններով: Այդ ժամանակ դու շուտով կզգաս, որ փոխադարձ սերը ամեն  կողմից  հոսում է դեպի քեզ։ Ինչո՞ւ։ Որովհետև քո անմիջական, ակամա բարությունը, քո  անընդհատական  ու անշահախնդիր սերը մարդկանց մեջ աննկատելիորեն բարություն և սեր են առաջացնում:։
Եվ այդ ժամանակ դու կճաշակես այդ փոխադարձ, հետադարձ սերը ոչ թե որպես «լիակատար երջանկություն», որը դու պահանջեցիր և որին  հասար, այլ՝  որպես  երկրային երանություն, որում  քո  սիրտը կծաղկի և կհրճվի:.

Նիկոլենկա , երեխաս: Մտածի ՛ր այդ մասին և հիշի ՛ր իմ խոսքերը հենց որ նորից քեզ  մենակ զգաս։ Հատկապես, երբ ես երկրի վրա չեմ լինի : Եվ  հանգիստ եղիր ու  վստահելի, քանի որ Տերը մեր այգեպանն է, և մեր սրտերը ծաղիկներ են Նրա այգում:
Մենք՝ երկուսս էլ՝  հայրիկը և ես,  քնքշորեն գրկում ենք քեզ:
Քո մայր:
Շնորհակալ եմ քեզ, մայրիկ: Շնորհակալություն սիրո և սփոփանքի համար։ Գիտե՞ս, ես միշտ արցունքն աչքերիս եմ  կարդում  քո նամակը։ Եվ նամակը կարդալու ավարտին  սկսվում է Սուրբ Ծննդյան երեկոյան ժամերգությունը։
Օ՜, անարդարացի երկրային երանություն: